Blockchain là gì? Cơ hội vươn lên nhờ vào làn sóng công nghệ mới

Blockchain là công nghệ lưu trữ dữ liệu phi tập trung, minh bạch và không thể chỉnh sửa, mở ra nhiều tiềm năng thay đổi xã hội và cơ hội đầu tư mới.

1. Blockchain là gì?

Blockchain là một “sổ cái điện tử” trực tuyến, nơi lưu trữ thông tin một cách công khai và minh bạch. Mọi người đều có thể truy cập để xem dữ liệu, nhưng một khi thông tin đã được ghi lại, không ai có thể thay đổi hay xóa bỏ, đảm bảo tính toàn vẹn và an toàn tuyệt đối.

Hãy tưởng tượng một nhóm bạn chơi trò chơi, cùng ghi điểm vào một cuốn sổ chung. Mỗi lần ai đó cập nhật điểm số, họ phải ký tên và cho cả nhóm kiểm tra để đảm bảo không ai gian lận. Khi mọi người đồng ý, thông tin đó được cố định và không thể thay đổi. Đây chính là cách blockchain hoạt động: một hệ thống ghi chép minh bạch, phân tán và không thể chỉnh sửa sau khi được xác thực.

Blockchain là gì ?

Thêm vào đó, khi cuốn sổ đầy, bạn sẽ sao chép và gửi bản sao giống hệt cho tất cả mọi người trong nhóm. Nhờ vây, ai cững sở hữu một bản sổ giống nhau, có thể kiểm tra và đổi chiếu thông tin bất kỳ lúc nào. Đây là cách blockchain đảm bảo sự minh bạch, đồng thuận và phân tán dữ liệu trên toàn mạng lưới.

Giải pháp này có 3 ưu điểm:

Bất biến: Khi điểm đã được ghi và xác nhận, không ai có thể thay đổi dữ liệu được bảo toàn và minh bạch.
Công khai: Mọi người đều có quyền truy cập và xác thực thông tin trong sổ, đảm bảo tính minh bạch và đồng thuận.
Không cần người quản lý: Không ai có thể thay đổi dữ liệu mà không bị phát hiện, nhờ cơ chế xác thực tập thể và bản sao lưu phân tán.

Trong blockchain, mỗi “khối” là một bản ghi chứa thông tin giao dịch, và các khối được liên kết thành chuỗi, gọi là “chuỗi khối” blockchain. Mỗi khi có giao dịch mới, một khối mới được thêm vào và sao chép đến tất cả các nút trong mạng, đảm bảo mọi người đều có bản ghi giống nhau và không ai có thể thay đổi lịch sử giao dịch.

Blockchain ra đời để giải quyết bài toán niềm tin khi dữ liệu và quyền lực bị tập trung trong tay các tổ chức trung gian như ngân hàng, quỹ đầu tư hay tập đoàn công nghệ. Ví dụ, dữ liệu điện thoại của bạn lưu trên iCloud được Apple kiểm soát hoàn toàn, họ có thể chia sẻ hoặc bán thông tin cá nhân mà bạn không hay biết. Với blockchain, dữ liệu được phân tán, minh bạch và không thể bị thay đổi, giúp người dùng kiểm soát tài san và thông tin của chính mình.

Khái niệm Blockchain cần được phân biệt rõ so với Crypto là một loại tiền tệ được mã hoá, luôn luôn nằm trên blockchain, có thể coi như là “nhiên liệu” để blockchain hoạt động.

Crypto là động lực chính để con người tham gia vào hệ thông blockchain

Với góc nhìn đầu tư, bạn không nhất thiết chỉ nắm giữ crypto và chờ tăng giá để tham gia vào blockchain. Thay vào đó, có thể khai thác công nghệ này bằng cách phát triển kinh doanh, nghề nghiệp hoặc cung cấp dịch vụ dựa trên các giá trị cốt lõi như minh bạch, bất biến và bảo mật cao mà blockchain mang lại.

Tóm lại, cần hiếu đúng tiềm năng của blockchain: crypto là một trong những lĩnh vực đầu tư hấp dẫn hiện nay, nhưng không phải là con đường duy nhất. Công nghệ blockchain còn mở ra nhiều cơ hội đầu tư và ứng dụng thực tiễn khác ngoài tiền mã hóa.

2. Tiến trình phát triển của công nghệ blockchain

Công nghệ blockchain đóng vai trò nền tảng cho sự bùng nổ của tiền mã hóa (crypto), tạo điều kiện cho hàng ngàn sự án phát triển, với tính minh bạch, bảo mật, phi tập trung và chống kiểm duyệt, blockchain không chỉ mang lại lợi thế công nghệ mà còn mở ra nhiều cơ hội lẫn thách thức mới cho thị trường crypto.

Dưới đây là một số mảng thành gắn liền với sự phát triển của Blockchain:

Tài chính phi tập trung (DeFi): Blockchain đã thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của DeFi, tài chính phi tập trung, nơi người dùng có thể vay, cho vay, giao dịch và kiếm lợi nhuận mà không cần trung gian. Nhờ vào tính minh bạch, bảo mật và phi tập trung, DeFi đang mở ra một hệ sinh thái tài chính mới, minh bạch và không bị kiểm soát bởi các tổ chức truyền thống.
Non-fungible Token (NFTs): NFTs là một ứng dụng nổi bật của blockchain, cho phép xác thực quyền sở hữu đói với tài sản số như tranh, nhạc, video và các nội dung kỹ thuật số khác. NFTs đã mở ra thị trường mới cho nghệ sĩ và nhà sáng tạo, giúp họ kiếm thu nhập trực tiếp sản phẩm của mình mà không cần qua trung gian.
Layer 0 và Layer 1: Layer 0 như Venom Network, Cosmos, Polkadot,… là tầng nền móng của hệ sinh thái blockchain, cung cấp hạ tầng kết nối và tương tác giữa các blockchain Layer 1. Trong khi đó, Layer 1 là lớp blockchain cơ sở (nhu Ethereum,Solana,…) đảm nhận vai trò xử lý giao dịch, chạy smart contracts và là nền tảng để xây dựng Layer 2 và dApps.
Các giả pháp mở rộng (Layer 2): Để khắc phục hạn chế về khả năng mở rộng và chi phí giao dịch cao trên Layer 1, các giải pháp Layer 2 như Polygon, Optimism và Arbitrum đã được phát triển. Chúng hoạt động như một lớp mở rộng, giúp xử lý giao dịch nhanh hơn, rẻ hơn và giảm tải cho mạng lưới chính, đồng thời vẫn đảm bảo tính toán bảo mật nhờ liên kết với Layer 1.
Interoperability (Tương tác chuỗi chéo): Các giao dịch nhưLayerZero và Wormhole đang thúc đẩy khả năng tương tác (Interoperability) giữa các blockchain bằng cách phát triển các giải pháp cross-chain và bridge. Những công nghệ này cho phép các mạng blockchain riêng lẻ có thể kết nối, trao đổi dữ liệu và tài sản một cách liền mạch. Bên cạnh đó, các sản phẩm đã chuỗi như Stargate Finance, deBridge Finance, hay Zeus Network cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xác minh và hỗ trợ giao tiếp giữa các chuỗi khối, góp phần xây dựng một hệ sinh thái blockchain liền mạch và hiệu quả hơn.
Data Availability (Dữ liệu có sẵn): Gần đây, nhiều dự án chuyển hướng sang mô hình Modular Blockchain nhằm tối ưu hiệu suất và khả năng mở rộng. Trong đó, lớp Data Availability (DA) ngày càng được chú trọng vì là nơi lưu trữ và cung cấp dữ liệu cần thiết cho toàn bộ hệ thống. Ba lớp cốt lõi gồm Execution, Settlement, Consensus đều phụ thuộc vào DA để đảm bảo dữ liệu luôn sẵn có, minh bạch và không thể bị chỉnh sửa.
Cung cấp dịch vụ: Trong quá trình vận hành và mở rộng, blockchain sẽ đối mặt với nhiều vấn đề kỹ thuật và vận hành. Các giải pháp và dịch vụ hỗ trợ ra đời như những mảnh ghép không thể thiếu, giúp hệ sinh thái phát triển toàn diện hơn. Ví dụ: Mystiko Network cung cấp giao thức bảo vệ quyền riêng tư, Mind Network kết nối các dịch vụ hệ tầng DePin, hay các công cụ như BscScan và Etherscan đóng vai trò là blockchain explorer, giúp theo dõi và minh bạch hóa mọi hoạt động trên mạng lưới.

Bảng thống kế các Layer, Network, Dự án

Sự phát triển của blockchain không chỉ thúc đẩy thỉ trường crypto mà còn mở rộng ra nhiều ứng dụng đột phá như DeFi, DEX, NFTs và các giải pháp mở rộng. Công nghệ này đang thay đổi cách con người tươntuownc, sở hữu và giao dịch tài sản số. Với tiềm năng lớn và sự đổi mới không ngừng, blockchain và crypto hứa hẹn tiếp tục là lĩnh vực nổi bật và giàu cơ hội trong tương lai.

Đọc thêm: Layer Blockchain là gì? Làm thế nào để phân biệt được Layer 0, 1, 2, 3

3. Hãy cùng thay đổi tư duy

Khi tham gia đầu tư vào lĩnh vực blockchain và crypto, ngoài việc liên tục cập nhật kiến thức từ nhiều nguồn, nhà đầu tư cần tránh lối tư duy cũ kỹ từ các kênh truyền thống. Áp dụng máy móc tư duy đầu tư truyền thống vào một thi trường mới, biến động mạnh như blockchain có thể dẫn đến những quyết định sau lầm và rủi ro không lường trước.

Trong thế giới đầu tư truyền thống, các tổ chức khi muốn kinh doanh hoặc gọi vốn phải tuân thủ quy định nghiêm ngặt như đăng ký, xác minh và báo cáo vói cơ quan quản lý ở từng quốc gia hoặc khu vực. Chính quy trình “sàng lọc” này giúp loại bỏ phần nào các dự án có ý đồ xấu hoặc gian lận, dù chưa thể ngăn chặn hoàn toàn.

Tuy nhiên, trong thế giới blockchain và crypto nơi không tồn tại các thể chất trung gian sẽ không có quy định “sàng lọc” nào được thực hiện thay cho nhà đầu tư. Mọi hoạt động kiểm tra, đánh giá và theo dõi đều phụ thuộc vào cộng đồng. Việc loại bỏ bên thứ ba giúp tăng tính minh bạch và tự do, nhưng đồng thời tạo điều kiện cho các cá nhân, tổ chức xấu lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người dùng để trục lợi.

Blockchain là gì: Mảnh đất màu mỡ hay công nghệ đầy rẫy hackers và lừa đảo

Vì vậy, nhà đầu tư cần hình thành tư duy đúng đắn: blockchain là một môi trường không cần tin tưởng ai (Trustless) và không cần xin phép (Permissionless). Do đó, đừng kỳ vọng sẽ có ai đó hay tổ chức nào làm thay bạn việc đánh giá rủi ro hay lựa chọn cơ hội, trách nhiệm đó hoàn toàn nằm ở chính bạn.

Hãy tranh bị cho mình kiến thức vững vàng, đánh giá dự án với tiêu chuẩn khắt khe, thay vì bị cuốn theo những lời hứa hẹn lợi nhuận hàng trăm, hàng nghìn lần mà bỏ qua rủi ro tiềm ẩn. Blockchain và crypto không chỉ là cơ hội đầu tư, mà còn là nền tảng cho một thế giới tài chính tự do và minh bạch hơn không phải vỏ bọc hào nhoáng cho những mô hình cũ.

Qua bài viết này, Woalith hy vọng đã giúp bạn hiểu rõ hơn về blockchain, từ khái niệm cơ bản đến sự phát triển và ứng dụng thực tiễn, làm nền tảng kiến thức vững chắc cho hành trình đầu tư của bạn trong lĩnh vực đầy tiềm năng này.