nhé!
1. Layer Blockchain là gì?
Cách đây hơn mười năm, việc mua bán nhà của bạn được ghi chép trên giấy tờ. Sau một thời gian, người chủ trước yêu cầu đòi lại nhà, lý do là họ chưa nhận tiền, vì bạn không thể chứng minh vì đã làm mất giấy tờ xác minh. Do không thể chứng minh quyền sở hữu, ngôi nhà của bạn sẽ trở thành tài sản tranh chấp. Mặc dù có sự giám sát của cơ quan chức năng , nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ mất đi dữ liêu do máy tính bị tấn công hoạc phần mềm bị gặp vấn đề.
Blockchain đã ra đời nhằm giải quyết các vấn đề này bằng cách lưu trữ và ghi chép lại dữ liệu minh bạch, công khai và không bao giờ có thể thay đổi được. Giao dịch được đừa vào các khối (Block), các khôi )Block) này được kết nối lại với nhau thông quá mã hàm băm (Hash) và được sắp xếp theo trình tự thời gian để tạo nó thánh một chuỗi liên kết (chạin).
Cho dù Blockchain đã giải quyết được nhiều vấn đề khó khăn, tuy nhiên khi mạng lưới được mở rông và tăng khối lưới giao dịch, thì nó phải chịu áp lực rất lớn. Vì bản chất của cấu trúc blockchain bị hạn chế khả năng việc mở rông theo chiều ngang, những blockchain layer này đã được tạo ra để nhằm giải quyết những vấn đề này. Những lớp blockchain mới này có khả năng nâng cao và hiệu xuất của hệ thống, để đảm bảo rằng mọi giao dịch được xử lý một cách nhanh trong và hiệu quả.
Blockchain Layer là các lớp thứ ba được xây dựng để nhằm cải thiện khả năng mở rộng của hệ thống. Với lượng người dùng ngàng càng tăng trong thi trường crypto hiện này, các blockchain gặp nhiều trở ngại trong việc mở rông quy mô theo chiều ngang, để nhằm giải quyết được vấn đề này, những Blockchain Layer như Layer 0, Layer 1, Layer 2, Layer 3 được xây dựng để cải thiện hiệu suất và mở rộng quy mô.
Blockchain Layer gồm 4 loại, nhưng sẽ được phân chia thành 2 nhóm khác nhau.
- Base Layer: Nhóm này gồm những layer gốc, nơi đảm nhiệm các chức năng nền tảng và là lơi duy trì kiểm soát dữ liệu trọng yếu của mạng lưới. Những layer trong nhóm này đảm bảo chức năng về cơ chế đồng thuận, an toàn, bảo mật, và đồng thời lưu giữ toàn bộ lịch sử giao dịch. Base Layer là nền tàng cho toàn bộ kiến trúc của blockchain và hoạt động dựa trên đó. Những layer 1 sẽ thuộc nhóm này.
- Layer Built on Base Layer: Những layer này hướng tới việc phát triển tốc độ giao dịch và tri phí giao dịch, khả năng phát triển cho Base Layer mà phát triển dựa trên nó. Những Layer 2 và Layer 3 sẽ được thuộc vào nhóm này.
2. Điểm khác nhau giữa các Blockchain layer là gì?
2.1 Layer 0
Layer 0 thật ra được sinh ra sau cả Layer 1, mục tiêu nhằm giúp gải quyết những vấn đề còn tồn đọng ở Layer 1.
Những blockchain layer 1 là một dạng blockchain độc lập. Tức là, chính nó đã đầy đủ và có khả năng hoạt động mà không cần can thiệp từ bên ngoài, vì cấu trúc đã được định hình ngay từ lúc đầu là không thể thực hiện sự điều chỉnh hoặc không thể tùy bến sau này. Điều này chính là điểm yếu của các blockchain layer 1.
Layer 0 sã là lớp nền cho những layer 1 xây dựng lên nó, đồng ý các dự án layer 1 này tùy biến điều chỉnh cấu trúc của mình theo những mục đích riêng.
Điều quan trọng cần được lưu ý ở đây là những người dùng sẽ không trực tiếp sử dụng layer 0 mà những nhà phát triến mới đc sử dụng để xây dựng các layer 1. Hiện nay những layer 0 sẽ không quá phát triển trong những thời gian gần đây mà sẽ thay vào đó sẽ tậ trung vào những layer khác, một số dự án nổi bật gần đây làm về mạng lưới layer 0 có kể nhắc đến như: Cosmos, Avalanche, Polkadot……
2.2 Layer 1
Layer 1 được biết đến là một blockchain nền tảng, mỗi blockchain sẽ được chưa các thành phần chung đã được kết nối ở trên số lượng cũng có thể nhiều hơn tùy vào mục đích mà blockchain đó hướng tới. Những blockchain đều hoạt động độc lập, không phụ thuộc hay bị ảnh hưởng bởi những blockchain khác.
Mỗi một layer1 khi được sinh ra sẽ được hướng tới với một mục đích nào đó vì vậy sẽ có một cơ chế đồng thuận, hệ sinh thái, khả năng sử lý giao dịch, tốc độ giao dịch khác nhau khiến cho mỗi một layer 1 sẽ sở hữu những ưu điểm, nhược điểm và hạn chế giao dịch. Nó cũng đóng vai trò là nền tảng hạ tầng để xây dựng các ứng dụng phía trên.
Những dự án làm về layer 1 nổi bật trong thời gain hiện nay có thể kể đến như Ethereum, BNB Chain, Solana, Aptos, Sui, Berachain,… và còn rất nhiều các dự án khác.
2.3 Layer 2
Layer 2 hoạt động như một giải pháp hỗ trợ cho layer 1,giúp giải quyết các vấn đề về tốc độ, phí giao dịch và khả năng mở rộng.
Sử khác biệt rõ rệt nhất của layer 2 và layer 1 là layer sẽ không xuất hiện cơ chế đồng thuận riêng mà trong khi đó là áp dụng cơ chế đồng thuận của layer 1, chính vì lý do đó sẽ áp dụng cơ chế bảo mật sẵn có của mạng lưới gốc. Những layer 2 sẽ sở hữu những đặc điểm kỹ thuật khác nhau, hệ sinh thái khác nhau và giải pháp khác nhau nhằm đạt được hiệu quả tốt nhất cho sản phẩm của mình.
Những layer 2 giúp xử lý những vấn đề của layer 1 như:
- Tăng khả năng xử lý giao dịch: Layer 2 sẽ xử lý, hoàn tất các giao dịch ngoài chuỗi và sau đó thu thập lại để đăng lên và đồng bộ hóa các giao dịch ở trong layer 1, do đó layer 2 sẽ giúp tăng tốc độ giao dịch.
- Giám tri phí giao dịch: Bởi vì xử lý giao dịch ngoài chuỗi và tổng hợp các giao dịch lại mà những layer 2 giảm được phần nào tri phí giao dịch trên chuỗi.
- Có thể cải tiến tùy chỉnh và Có tiềm năng mở rộng mạng lưới đí theo chiều ngang
Trong giai đoạn hiện nay duy nhất chỉ có các blockchain lớn có Layer 2 như Ethereum, Bitcoin và Solana. Những dự án tiêu biểu có thể kể đến là Arbitrum, Optimism, Starknet, zkSync, Taiko,……
2.4 Layer 3
Xét trên phương diện ý tưởng thì Layer 3 cũng co nhiều điểm giống nhau với Layer 2 ra đời nhằm cải thiện khả năng mở rộng cho các layer bên dưới nó. Những bên đang phát triển layer 3 thường nhằm đến một lĩnh vực củ thể như GameFi, NFT, Privacy,… Cũng có thể được gọi là layer 3 một cách thô sơ layer 2 của layer 2.
Layer 3 là gì?
Chính vì quá tập trong vào một mục đích duy nên những cấu hình kỹ thuật của layer 3 sẽ càng tối ưu hơn nữa và song song với đó cũng thừa hưởng được tính an toàn, bảo mật từ layer 1. Phần lớn những dự án layer 3 chủ yếu là được xây dựng trên các layer 2 của Ethereum vì đây là blockchain đang gặp nhiều vấn đề cần được giải quyết nhất. Một số điểm khác biệt giữa Layer 2 và Layer 3 như:
- Khả năng mở rộng: Layer 2 được biết đến nhiều nhất vì việc làm tăng hiệu suất mở rộng giữa các mạng lưới với nhau. Layer 3 chỉ tập trung chủ yếu vào việc tăng tính mở rộng của những dApp được xây dựng trên nó.
- Tính ứng dụng: Layer 2 mang mục đích chính với mở rộng mạng lưới và trở thành một cơ sở hạ tầng để nhiều dApp xây dựng mạng lưới trên nó. Theo hướng ngược lại, layer 3 nhằm mục đích có tính ứng dụng cao, chú trọng vào những sản phẩm củ thể như Gaming, Lending/Borrowing, Privacy……
Một số dự án về layer 3 đáng tiêu biểu có thể kể đến là XAI, Degen Chain, B3, zkLink Nova, Teva Chain,..và còn rất nhiều dự án khác.
4. Đâu là thời điểm tốt để đầu tư cho người mới tham gia thị trường?
Những điểm chung của những người mới tham gia vào thi trường là chưa thể hiểu được toàn bộ của sử tương tác giữa những layer với nhau cũng như những sản phẩm có trong nhanh layer. Nếu như một người mới tham gia vào thị trường khi nghe layer 3 đang rất hót và tham gia vào trải nghiểm trước cả layer 1 và layer 2, điều này dẫn đến việc chuyển tài sản giữa các layer để trải nghiểm rất khó khăn vì để có tài sản trên layer 3 thì phải chuyển tài sản có sẵn từ CEX quá layer 1 rồi mới tiếp đến layer 2 rồi sau đó mới đến layer 3.
Cho nên những người mới tham gia vào thị trường nên sử dụng thành cơ bản ở layer 1 và nên tìm hiều thật kỹ trước khi tham gia sử dụng các layer khác nhau. điều đó sẽ giúp người mới tham gia vào thị trường có những kiếm thức và trải nghiểm để không gặp những khó khăn nào khi tham gia vào những layer khác.
5. Tổng kết
Trong thời giạn hiện tại thi trường crypto đang ngày càng được đẩy mảnh, người dùng thì càng ngày càng đông, những dự án mới cũng sẽ tiếp tục phát triển mở rông và sinh ra nhiều dự án layer khác để nhằm mục đích phục phụ người dùng. Vì vậy, việc nằm dõ từng layer sẽ giúp rất nhiều trong hành trình đầu tư.
Leave a Reply